Yeni Başlayanlar İçin Vergi ve Muhasebe Rehberi

Vergi ve Muhasebe Dünyasına Hoş Geldiniz

Şirketinizi kurdunuz, tebrikler! Şimdi sıra vergi ve muhasebe süreçlerini öğrenmeye geldi. Bu rehberde, yeni girişimcilerin bilmesi gereken her şeyi basit ve anlaşılır bir dille anlatacağız.

1. Temel Vergi Türleri

Kurumlar Vergisi

Limited ve anonim şirketlerin ödemesi gereken en önemli vergidir.

• Oran: %25 (2025 yılı için)
• Beyan dönemi: Yıllık
• Ödeme zamanı: Nisan ayının sonuna kadar
• Hesaplama: (Gelirler - Giderler) × %25

Örnek: Yıllık 500.000 TL geliriniz, 300.000 TL gideriniz varsa: (500.000 - 300.000) × %25 = 50.000 TL kurumlar vergisi ödersiniz.

Katma Değer Vergisi (KDV)

Satışlarınıza eklediğiniz, alışlarınızda ödediğiniz vergidir.

• Genel oran: %20
• İndirimli oran: %10 (gıda, kitap vb.)
• Süper indirimli oran: %1 veya %10 (temel gıda)
• Beyan dönemi: Aylık (cirosu 1 milyon TL altı olanlar 3 aylık)
• Ödeme zamanı: Ertesi ayın 26'sına kadar

KDV Sistemi Nasıl Çalışır:

• 100.000 TL'lik malı 120.000 TL'ye satarsınız (20.000 TL KDV alırsınız)
• 60.000 TL'lik malzeme alırsınız, 72.000 TL ödersiniz (12.000 TL KDV ödersiniz)
• Devlete ödenecek KDV: 20.000 - 12.000 = 8.000 TL

Gelir Vergisi (Stopaj)

Çalışanlarınıza ödediğiniz maaşlardan kesilen vergidir.

• Oranlar: %15 ile %40 arasında dilimli
• Ödeme zamanı: Ertesi ayın 23'üne kadar
• Beyan: Aylık

Damga Vergisi

Sözleşmeler, kira kontratları, ödeme belgeleri üzerinden alınan vergidir.

• Oran: Genellikle %0,189 - %0,948 arası
• Ödeme: Belge düzenlenirken

2. Muhasebe Sistemi Kurulumu

Tekdüzen Hesap Planı

Türkiye'de tüm şirketler aynı hesap sistemini kullanır:

• 1XX Kodları: Dönen varlıklar (Kasa, banka, alacaklar)
• 2XX Kodları: Duran varlıklar (Bina, araç, makine)
• 3XX Kodları: Kısa vadeli yükümlülükler (Borçlar, vergiler)
• 4XX Kodları: Uzun vadeli yükümlülükler
• 5XX Kodları: Özsermaye (Sermaye, kar)
• 6XX Kodları: Gelirler
• 7XX Kodları: Giderler

Zorunlu Defterler

Limited şirketlerin tutması gereken defterler:

• Yevmiye defteri: Tüm işlemler günlük olarak kaydedilir
• Büyük defter (kebir): Hesapların özet durumu
• Envanter defteri: Yıl sonu varlık ve borçlar

Günümüzde tüm defterler elektronik ortamda tutulur ve noter tasdiki gerektirmez.

3. Fatura Düzenleme

E-Fatura Sistemi

Tüm şirketler elektronik fatura sistemine dahildir.

• Avantajlar: Hızlı, güvenli, maliyetsiz
• Zorunluluk: Yıllık cirosu 5 milyon TL üzeri firmalar için zorunlu
• Platform: GİB E-Fatura Portal veya özel entegratör

Faturada Bulunması Gerekenler

• Sıra numarası
• Tarih
• Satıcı ve alıcı bilgileri (Ünvan, adres, vergi dairesi, vergi no)
• Malın veya hizmetin cinsi, miktarı ve tutarı
• KDV oranı ve tutarı
• Toplam tutar

Fatura Türleri

• Satış faturası: Müşterilerinize kestiğiniz fatura
• İade faturası: Ürün iadelerinde
• İhracat faturası: Yurt dışı satışlarda (KDV'siz)
• Tevkifatlı fatura: Stopaj uygulanacak hizmetlerde

4. SGK (Sosyal Güvenlik) İşlemleri

4A Sigortalılık (Çalışanlar)

• Çalışan başına aylık prim: Maaşın yaklaşık %37,5'i
• Çalışanın payı: %14
• İşverenin payı: %23,5
• Beyan: Aylık (SGK e-Bildirge sistemi)
• Ödeme: Ertesi ayın sonuna kadar

4B Sigortalılık (Şirket Ortakları)

• Ortaklar kendilerini sigortalatabilir
• Aylık prim: Asgari ücret üzerinden ~700-800 TL
• Avantaj: Emeklilik hakkı, sağlık güvencesi

5. Mali Müşavir ile Çalışmak

Mali Müşavir Ne Yapar?

• Aylık defter tutma ve kayıt
• Vergi beyannamelerini hazırlama ve gönderme
• SGK bildirgelerini düzenleme
• Mali analiz ve raporlama
• Vergi planlaması ve optimizasyon
• Denetim desteği

Doğru Mali Müşavir Nasıl Seçilir?

• Sektör deneyimine bakın
• İletişime önem veren birini seçin
• Dijital araçları kullanan olsun
• Referanslarını kontrol edin
• Net ücret anlaşması yapın

Maliyetler

• Küçük işletme (az işlem): 800-1.200 TL/ay
• Orta ölçekli: 1.200-2.500 TL/ay
• Büyük işletme: 2.500+ TL/ay

6. Dijital Araçlar ve Yazılımlar

Zorunlu Sistemler

• E-Fatura: GİB Portal veya entegratörler (Foriba, İnvozone)
• E-Defter: Defterlerin elektronik ortamda tutulması
• E-İrsaliye: Sevkiyat belgelerinin dijital takibi
• E-Arşiv: Bireysel müşterilere kesilen faturalar

İsteğe Bağlı Ama Faydalı Yazılımlar

• Muhasebe yazılımları: Parasut, Mikro, Eta, Logo
• Ön muhasebe: Foriba, FibaSoft
• Stok takip: Temel ERP sistemleri
• Ödeme tahsilat: İyzico, PayTR

Maliyet Karşılaştırması

Yazılım	Aylık Maliyet	Özellikler
Parasut	99-299 TL	Fatura, stok, cari takip
Mikro	150-500 TL	Tam muhasebe paketi
Logo	300-1000 TL	Kurumsal ERP çözümü

7. Yasal Yükümlülükler Takvimi

Aylık Yükümlülükler

• 23'üne kadar: Gelir vergisi stopajı ödemesi
• 26'sına kadar: KDV beyanı ve ödemesi
• Son gün: SGK prim ödemesi

3 Aylık Yükümlülükler

• Muhtasar beyanname: 3 ayda bir (küçük işletmeler için)
• KDV beyanı: 3 ayda bir (cirosu düşük olanlar için)

Yıllık Yükümlülükler

• Nisan: Kurumlar vergisi beyanı
• Temmuz: Geçici vergi (1. dönem)
• Kasım: Geçici vergi (2. dönem)

8. Vergi Denetimi ve Hazırlık

Denetim Türleri

• Yoklama: İşyerinin fiziki kontrolü
• İnceleme: Defter ve belgelerin detaylı kontrolü
• Arama: Kaçakçılık şüphesinde

Denetim Öncesi Hazırlık

• Tüm fatura ve belgeleri düzenli arşivleyin
• Banka kayıtları ile mutabakat yapın
• Kasa defteri düzenli tutun
• Stok sayımlarını kayıt altına alın
• Sözleşmeleri saklayın

9. Vergi Optimizasyonu

Yasal Vergi Avantajları

• Araştırma-Geliştirme indirimi: Ar-Ge harcamalarının %100'ü indirilebilir
• Yatırım teşviki: KDV ve gümrük vergisi istisnası
• Bağış ve yardımlar: Belirli oranda indirim
• Eğitim harcamaları: Çalışan eğitimlerinde vergi indirimi

Gider Yönetimi

• İş yemekleri: Yıllık %1'e kadar
• Araç kiraları: Makul tutarlar
• Temsil ağırlama: Belirli limitlere kadar
• Seyahat harcamaları: İşle ilgili olanlar

10. Sık Yapılan Hatalar

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• ❌ Faturasız alım yapmak
• ❌ Beyannameleri geç vermek (her gün %0,1 gecikme zammı)
• ❌ SGK primlerini ödememeek
• ❌ Kasa-banka uyumsuzluğu
• ❌ Sahte fatura kullanmak
• ❌ Kayıt dışı çalışan istihdam etmek

Cezalar

• Vergi ziyaı: Eksik ödenen verginin 1-3 katı
• Usulsüzlük: 5.000-50.000 TL arası
• SGK cezaları: Ödenmesi gereken primin 2 katı
• Gecikme faizi: Yıllık %30-40 arası

11. İpuçları ve Öneriler

Başarılı Bir Muhasebe İçin

1. Düzenli kayıt: Her işlemi aynı gün kaydedin
2. Belge disiplini: Her gider için mutlaka belge alın
3. Banka mutabakatı: Ayda bir defa yapın
4. Nakit yönetimi: Kasa kayıtlarını güncel tutun
5. Stok takibi: Düzenli sayım yapın
6. Mali raporlar: Aylık kar-zarar analizi yapın
7. Mali müşavirinizle iletişim: Düzenli toplantılar ayarlayın

12. Gelişmiş Konular

Transfer Fiyatlandırması

İlişkili şirketler arasındaki ticari işlemlerde uygulanır. Cirosu 30 milyon TL üzeri firmalar için zorunludur.

Örtülü Sermaye

Ortakların şirkete verdiği borçların, sermayenin 3 katını aşması durumunda faiz ödemelerinde vergi sorunu çıkabilir.

Örtülü Kazanç Dağıtımı

Şirket ile ortaklar arası emsallere uygun olmayan işlemler vergi cezası doğurabilir.

Sonuç

Vergi ve muhasebe ilk başta karmaşık gelebilir, ancak temel prensipleri öğrendiğinizde oldukça mantıklı bir sistemdir. En önemli kural: Düzenli, disiplinli ve belgeye dayalı çalışmak.

Unutmayın:

• İyi bir mali müşavir, size kat kat değer kazandırır
• Dijital araçlar işinizi kolaylaştırır
• Vergi ödemek vatandaşlık görevidir, kaçırmayın
• Profesyonel destek almak maliyet değil, yatırımdır

Mingofy olarak, şirketinizi kurduktan sonra da yanınızdayız. Mali müşavirlik hizmetlerimiz ve dijital araçlarımız ile muhasebe süreçlerinizi kolaylaştırıyoruz. Hizmetlerimizi incelemek veya ücretsiz danışmanlık almak için bizimle iletişime geçin.